top of page

Nauczyciele z ZAWAD

WŁADYSŁAW LERCH

Władysław Lerch – działacz społeczny, nauczyciel i kierownik szkoły powszechnej na Zawadach.

Nieznane są losy Władysława Lercha przez 1934 rokiem. Został on wtedy kierownikiem szkoły na Zawadach, która funkcjonowała w miejscu, gdzie w 2010 roku samorząd Wilanowa wybudował przedszkole, pod adresem Syta 123.

            Siedmioklasowa szkoła na Zawadach składała się z dwóch drewnianych budynków, w jednym z nich zamieszkał Władysław Lerch z żoną Lucyną Lerchową i rodziną, który po lekcjach organizował tam przedstawienia jasełkowe i teatr kukiełkowy. Za radą Władysława Lercha organizowane były obrzędy dożynkowe, z zarobionych pieniędzy zbudowano scenę z desek, która służyła na przedstawiania i zabawy ludowe, kupiono też cement, z którego młodzież szkolna zrobiła chodniki i ułożyła na drodze prowadzącej do szkoły. Z inicjatywy Władysława Lercha zakupione zostały książki i powstała biblioteka gromadzka. Władysław Lerch utworzył też Koło Młodzieży Wiejskiej "Wici" z sekcjami kulturalno-oświatową i przysposobienia rolniczego, opiekował się też orkiestrą dętą i zespołem teatralnym. Nauczał on młodzież pracy organicznej, czego owocem jest wydana w 1937 roku wspólnie z żoną i innymi autorami książka "W chłopski świat", oraz pieśni patriotycznych, które zawarł w współtworzonej książce "Śpiewnik ludowy: pieśni, wiersze i inscenizacje na uroczystości ludowe" z 1939 roku.

            Po klęsce września 1939 roku Władysław Lerch był jednym z inicjatorów tajnego nauczania wraz z Adamem Worobczukiem, kierownikiem szkoły elementarnej w Wilanowie i Franciszkiem Pieniakiem, kierownikiem szkoły gminnej w Powsinie.

            Według autora książki "Wilanów dawny i współczesny" wszyscy trzej zostali aresztowani w styczniu 1940 roku i przewiezieni do siedziby Gestapo w al. Szucha, a potem na Pawiak, a 2 kwietnia 1940 roku wszyscy zostali rozstrzelani w Palmirach. Z kolei w "Słowniku patronów ulic Warszawy" widnieje informacja, że tak jak wielu mieszkańców, których znacząca część była osadnikami olęderskimi, został zmuszony do podpisania volkslisty i to za odmówienie złożenia podpisu został on wywieziony do Palmir i tam rozstrzelany.

 

MARIA SPIERADEK

Na Zawadach po zamordowanym przez Niemców Władysławie Lerchu, kierownictwo tamtejszej szkoły powszechnej objęła Maria Spieradek, nauczycielka tej szkoły, pochodząca z Krakowa. Posadę piastowała do wybuchu Powstania Warszawskiego, następnie powróciła do Krakowa, gdy zmarła mieszkańcy Zawad pojechali do Krakowa na jej pogrzeb.

WŁADYSŁAW DOBROWOLSKI

Po okupacji, bardzo krótko kierownikiem szkoły był Władysław Dobrowolski, działacz PPS-u. Od 18 marca 1945 r. do 31 stycznia 1949 r. pełnił urząd prezydenta Torunia z nominacji sowieckiej. Czyli, gdy jeszcze trwała wojna on był już gotowy do współpracy z nową, sowiecką władzą okupacyjną.

© 2023 by Nature Org. Proudly created with Wix.com

bottom of page